Urodziny

Tymczasem należy przenieść się na przystanek przy placu Bankowym – właśnie podjeżdża tramwaj. Nieopodal wejścia siedzi jasnowłosa dziewczyna, zdejmuje czapkę i mnie ją w dłoniach, skrępowana jak wobec nagany. Tramwaj szarpie i tamta lamentuje krótko, dłużej nie wytrzyma. Urywa, przymyka błyszczące powieki, przymyka sztuczne rzęsy jak u wielkiej lalki, nie wytrzyma dłużej.

Naprzeciwko niej siada starsza kobieta. Przy każdym szarpnięciu poły jej ciemnego płaszcza rozchylają się i musi chwytać końce paska, zaciskać je, splątywać, pochylając przy tym głowę. Płaszcz jest sztywny, układa się jak wysunięty do przodu ptasi tors. Kobieta poprawia go, ale nie podnosi spojrzenia. Sięga do torebki i wyciąga słuchawki.

Można próbować ją zrozumieć, tak jak próbuje się rozumieć innego człowieka.

Jaga Babażyna wraca ze szpitala i jest w świetnym nastroju, bo szpital napełnia ją spokojem. Kojarzy się z zapachem bzu w maju. Z wycięciem migdałków, gdy była dzieckiem, i z wypadkiem samochodowym, gdy była studentką. Z oknem szpitalnego pokoju, przez które widać czarne lasy. Z życzliwą pielęgniarką. Z dzieckiem, którego nie urodziła. Z nogą złamaną w trakcie grania spektaklu. Z myślą, że pierwszy raz w życiu nie musi się sama o siebie troszczyć.

Tramwaj mija ulicę Anielewicza i Babażyna myśli ze złością o dziewczynie międlącej w rękach czapkę. Ma wysokie kości policzkowe, skóra na nich jest napięta w szlachetny, niemal antyczny sposób, który nadaje twarzy tajemnicy i młodzieńczej werwy, jak gdyby była w niej jednocześnie kobieta i  dziewczynka. Babażyna przez chwilę ma wrażenie, że tamta naigrawa się z niej. Dopiero gdy dziewczyna odchyla się lekko, Babażyna rozumie, że ona płacze. Wie, że powinna zapytać, czy coś się stało, ale sama ta możliwość irytuje. Istnieje szansa, że tamta odpowie krótko i odwróci głowę, dając tym samym sygnał, że płacz to prywatna sprawa. Ale to nie jest pewne. Babażyna nie ma pewności. Wyobraża sobie, jak zadaje pytanie, tamta zaś wyrzuca z siebie długą, wilgotną opowieść. Ma złamane serce. Doświadczyła straty. Babażyna nie uważa miłości za rzecz godną osobnej historii. Nie uważa śmierci za temat do rozmowy. Wystarczyłoby okazać jakiekolwiek zainteresowanie, aby dziewczyna poruszyła chrapami, zwęszyła kolejną ofiarę. Nie minęłaby chwila, a siedziałyby razem jak dwie przyjaciółeczki w kawiarni, a tamta – między kęsami tostu – opowiedziałaby Babażynie całe swe niełatwe życie. Przyszłaby wiosna, a one przechadzałyby się po parku, przyszywana babcia i przyszywana wnusia, ich wełniane płaszczyki, ich twarze różowe z zaaferowania, gdy przyglądają się mężczyźnie wydmuchującemu bańki mydlane wielkości ośmiolatka. Babażyna niemal już czuje pudrowy zapaszek pupci przyszywanych prawnuczków, którymi musiałaby się później zająć, być dla nich jednocześnie drogą i domem, seniorką mądrą, surową i taką, która wyposaża, następnie zaś wsadza na siodło i wypuszcza w świat na pyrkającym motorku.

Spuszcza wzrok, nie odezwie się. Wyciąga z torebki małą czerwoną piłkę i ugniata ją chwilę.

Istnieją ludzie, których historie są zbyt długie. Są zbyt duże na ich życie, zbyt duże na ich drobne ciała, zaczynają wystawać. Jaga Babażyna też należy do tego rodzaju osób, ale godzi się z tym i znosi swoje życie w milczeniu. Patrzy teraz na zaplecione palce, czubki butów. Słyszy szloch, ale któż znowu mógł być pewien, czy to szloch. Ludzie śmieją się i rozpaczają w podobny sposób. Dziewczyna pociąga nosem, zerka w telefon, odwraca twarz od okna. Jaga nieruchomieje, a potem pochyla się jeszcze niżej, aby tamtej nie przyszło do głowy zagadać.

Gdy wysiada z tramwaju na placu Inwalidów, czuje ulgę. Zostawia dziewczynę na rzecz innych pasażerów – rodziny, która przyglądała się wszystkiemu z przeciwnej strony wagonu. Niech oni się tym zajmą. Niech oni dopytują, niech wezmą na siebie pół życia dziewczyny i całą jej rozpacz. To im dobrze zrobi. To prawie jak umrzeć we śnie.

Osoby zainteresowane przedrukiem tego lub innego fragmentu książki prosimy o kontakt z działem promocji: jakub.nowacki@czarne.com.pl